Özel bir mercek türü, çanak biçiminde bir mercek olan plano-konveks mercektir. Alt yarısı genellikle düzdür ve üst yarısı yuvarlaktır. Mercek cam veya plastik formda olabilir. Mercek bir düz yüzeye (plano taraf) ve bir kavisli yüzeye (konveks taraf) sahiptir. Bu mercek, ışığı iyi odaklamasına yardımcı olan çok belirgin bir şekle sahiptir.
Merceğin düz tarafından geçen ışık çok hafif bir şekilde yavaşlatılır. Bu yavaşlama, ışığın merceğin kavisli tarafına ulaştığında kırılma olarak bilinen bir işlemle bükülmesine neden olur. Kavisli bir yüzeye sahip olan mercek, belirli bir yönden gelen tüm ışığı merceğin diğer tarafındaki bir noktaya odaklar. Işığın birleştiği nokta odak noktası olarak bilinir ve burada net bir görüntü görürüz.
Bu nedenle, plano-konveks mercekler oldukça pratiktir ve görüntülemeyi sağlayan çeşitli optik cihazlarda kullanılır. Size örnek verelim, kameralarda, mikroskoplarda, teleskoplarda ve hatta lazer sistemlerinde kullanılırlar! Bunlar kameralarda önemli unsurlardır çünkü ışığı bir film veya dijital sensörde yoğunlaştırmaya yardımcı olurlar. Ayrıntılı resimler elde etmemizi mümkün kıldı.
Plano-konveks mercekler, mikroskoplarda ve teleskoplarda küçük ve uzak nesnelere daha yakın veya daha uzak bir bakış atmamıza yardımcı olan merceklerdir. Bu, bunu yalnızca gözlerimizle göremeyeceğimiz şekilde algılayabileceğimiz anlamına gelir. Lazer sistemlerindeki son yaygın uygulama olarak, bu mercekler kritik öneme sahiptir çünkü lazer ışınını hem şekillendirir hem de odaklayarak düzgün çalışmasını sağlar.
Diyafram, lensteki deliktir. Bu diyafram, ne kadar ışığın geçebileceğini belirler. Diyafram ne kadar büyükse, içeri o kadar fazla ışık girer ve böylece daha kolay görülebilen daha parlak bir görüntü oluşur. Ancak daha büyük bir diyafram aynı zamanda daha az keskin bir resim anlamına da gelebilir. Bunun nedeni, aşırı ışığın görüntüyü bulanıklaştırabilen optik sapmalara neden olabilmesidir.
Düz-dışbükey bir mercek nasıl yapılır? Düz-dışbükey bir mercek yapma süreci üç önemli adımdan oluşur. Süreç, ham maddenin (genellikle cam veya plastik) aşırı sıcaklıklara ısıtılmasıyla başlar. Bu, onu esnek hale getirir ve kaba bir merceğe kalıplanmasını kolaylaştırır. İlk şekillendirme, malzemenin temel mercek şekline göre üretildiği kalıplama olarak bilinen bir yöntemle yapılır.
Son olarak, lens cilalandıktan sonra özel bir kaplamadan geçer. Bu, parlamayı kesmek ve lensin ışıkla daha iyi çalışmasına yardımcı olmak için uygulanan çok ince bir katmandır. Kaplama, buhar biriktirme olarak bilinen bir teknik kullanılarak uygulanır. Bu, lensin üzerine ince bir kaplamanın biriktirildiği ve daha da iyi bir performansa yol açtığı anlamına gelir.